Verovatno najuticajniji i najprogresivniji teoretičar medju takozvanim 'queer teoretičarima' čiji je rad obeležio gay i lezbejske studije '90-tih godina. Sedgwick je doktorirala na Yale univerzitetu sa tezom koja je činila okosnicu njene prve knjige Doslednost gotičkih konvencija (The Coherence of Gothic Conventions, 1980). Delo preispituje neke od konvencionalnih aspekata gotičkog romana i njime se nagoveštavaju neka od njenih kasnijih poznatijih dela, ako ne i njena preokupacija seksualnošću.

Svojom sledećom studijom Medju muškarcima (Between Men: English Literature and Male Homosexual Desire, 1985) Sedgwick ambiciozno i inovativno preispituje odnose izmedju književnih studija i problema roda i pola. Istražuje prirodu 'homosocijalnih' odnosa, naročito se zanima time šta je to konstituisalo temelj za društvene odnose izmedju muškaraca i kako to da društvene mreže muških udruženja, s jedne strane izbegavaju, s druge pak strane uvek signališu interes za ideju ili lik homoseksualca. Njen rad koji se zasniva na nizu tačnih i kreativnih interpretacija velikog broja kanonskih literarnih tekstova, duboko je uticao na način na koji su književne studije pokušavale da definišu pitanja narativne i tematske obrade problema u vezi sa sexom. On je istovremeno bacio i novu svetlost na poznate tekstove, naročito njeno ispitivanje medjuzavisnosti homosocijalnosti (muško društveno povezivanje), homofobije i homoseksualnosti kao tri relacije koje struktuiraju kontakte muškaraca, iznova formuliše načine na koji bi trebalo da se ove teme (topics) razmatraju u okviru književnih studija u sledećoj deceniji i nadalje.

'Medju muškarcima', koja je kako inovativna socijalna, tako i literarna analiza, proširuje delokrug rada Sedgwickove izvan okvira književnog istraživanja, utiruću put za njenu knjigu iz 1990. god. pod nazivom Epistemologija plakara (Epistemology of the Closet), njeno najpoznatije delo. Sledeći primer načina na koji se može govoriti o seksualnosti a kojeg je Foucault dao svojom analizom u Istoriji seksualnosti, Sedgwickova iznosi smelu tvrdnju da se sama ideja 'znanja' mora shvatiti u okviru problema seksualnog znanja. Prema Sedgwickovoj, naša kultura se da najbolje shvatiti putem 'epistemologije plakara', to jest, putem mnoštva tajni koje se vrte oko pitanja gay identiteta i samoidentifikacije. Njene tvrdnje se temelje na nizu aksioma koji kako definišu tako i restruktuiraju načine na koji se seksualni identitet može shvatiti. Na primer, ona dovodi u pitanje samu prirode seksualne definicije onakve koja se promišlja u odnosu na objekat-izbor, radije nego mnoštvo drugih mogućih parametara za definisanje. Sedgwick smatra da se raznovrsnost seksualnih subjektiviteta koji su nam na raspolaganju za definisanje samih sebe može uporediti jedino sa raznovrsnošću načina na koji te subjektivitete razume(va)mo. 'Plakar' (odn. biti neautovan, prim. prev. ), u analizi Sedgwickove, ne predstavlja samo koncept tajne, nego još interesantnije 'tajnu posedovanja tajne' ili 'kazivanje tajne'. Drugim rečima, tajne su zanimljive kako zbog onoga što odaju tako i zbog onoga što ne uspevaju da obelodane. Sedgwick se takodje zanima za proširenje našeg razumevanja odnosa izmedju 'moći' i 'znanja' i (pro)ocenjivanje raznih vrsta epistemoloških i političkih moći o kojima se ne zna.

Njene ideje iz 'Epistemologije plakara' produbljene su i rasute u esejima skupljenim pod imenom Tendencije (Tendencies, 1993). Dok se 'Epistemologija plakara' uglavnom sastoji od štiva književnih tekstova, 'Tendencije' se u tom pogledu šire prostiru, od razmatranja autobiografskih i fikciono-kritičkih spisa do unapredjivanja pitanja u vezi sa seksualnom identifikacijom i definisanjem iz nekih istraživanja u predhodnim studijama. 'Tendencije' su oživele Sedgwickovoj bliske teme uz štedro razmišljanje o 'queer' [problemu] bilo aktivistički bilo kontemplativno.

Autobiografski spisi Sedgwickove koji su uvršteni u 'Tendencije' i njena zbirka pesama Debela umetnost, mršava umetnost (Fat Art, Thin Art, 1994), usmeravaju ponovo pažnju na neke pretpostavke, implicitno i eksplicitno, koje su zajedničke sa onim iz akademskih spisa, uključujući pitanje o samoidentifikovanju i o odnosu izmedju ličnog i akademskog pisanja. Kao jedan od urednika uticajnih Series Q, Sedgwick je značajno uticala na razvijanje queer teorije kako njenim radom tako i njenom pomoći drugim teoretičarima. Nedavno je zajedno sa Adam Frankom priredila i objavila Shame and its sisters, izbor iz spisa psihologa Silvan Tomson.

Melissa Hardie

Izvor: Who's Who in Conterporary Gay and Lesbian History, ed. By Robert Aldrich and Garry Wotherspoon, London & New York, 2001, str. 374-375.

Queer teoretičarka i književni kritičar, dala je ključni doprinos feminizmu artikulišući odnos izmedju roda i (homo)seksualnosti. U Medju muškarcima Sedgwick trvdi da paradigmatično rivalstvo izmedju muškaraca zbog žene, što obavija patrijahalne kulture, leži na continuumu sa muškom istopolnom željom. U anglo-američkom društvu, medjutim, ovaj continuum je prekinut dolaskom homo/heteroseksualne binarnosti, tako da savremena homosocijalna kultura odbija bilo kakvu vezu sa homoseksualnošću. Ona suprostavlja ovaj izlomljeni muški continuum onom, relativno 'bez šavova', continuumu ženske homoseksualnosti i homosocijalnosti, što su teoretičari poput Terese de Lauretis kritikovali.

U Epistemologiji plakara, Sedgwick tvrdi da dok su rod i seksualnost isprepleteni, oni konceptualno konstituišu različite oblasti (realms). Stoga, analiziranje seksualnosti čisto u okvirima roda jeste heteroseksističko. Osim toga, istražujući nekoherentnost homo/heteroseksualnog binarizma (binarizam protiv kojeg se ona bori uglavnom informiše o širokom opsegu drugih kulturnih dualnosti) Sedgwick iznosi kontradiktorne uloge istorijski pripisane rodu u rodno separatističkim i integrativnim modelima homoseksualnosti. Radije nego da bira izmedju ovih nekonzistentnih paradigmi, ona ispituje mnoštvo poličkih dejstava na ove koncepualne kontradiktornosti.

Sedgwick koristi dekonstruktivnističke, feminističke i Foucaultove teorije na neočekivane, uvek skeptične načine. Dok ona analizira uglavnom kanonske evro-američke tekstove, njena čitanja su često provokativno interdisciplinarna. Njena teška sintaksa, često ispovedačka, čak egzibicionistička, duhovita i izuzetno performativna proza neprestano izaziva konvencije književno-akademskog kriticizma.

Stephen da Silva

Reference:

• de Lauretis, Teresa, The Practice of Love: Lesbian Sexuality and Perverse Desire, Bloomington: Indiana University press, 1994.
• Sedgwick, Eve Kosofsky. Between Men: English Literature and Male Homosocial Desire, New York: Columbia University Press, 1985.
• Sedgwick, Eve Kosofsky, Epistemology of Closet, Berkley: University of California Press, 1985.
• Sedgwick, Eve Kosofsky, Tendencies, Durham: Duke University Press, 1993.

Izvor: Encyclopedia of Feminist Literary Theory, ed. Elizabeth Kowaleski-Wallace, New York, 1997, str. 361-362.

Homosocijalnost

Homosocijalnost se odnosi na širok opseg društveno struktuiranih interakcija medju ljudima istog pola. Takve interakcije uključuju ali nisu ograničene na gay i lezbejsku seksualnost. Koncept homosociajalnosti pojavljuje se u senci eksplozije gay i lezbejske teorije u ranim '80-tim godinama i koristio se uglavnom za istraživanje istopolnih interakcija koja nisu otvoreno seksualna. Ova istraživanja su ključna za feminizam jer razotkrivaju strukture moći, znanja i opresije što se odmah ne nameće kao odgovor na pitanja o odnosima medju polovima.

U delu najznačajnije feminističke teoretičarke homosocijalnosti, Eve Kosofsky Sedgwick, homosocijalni odnosi funkcionišu kao stukture razmene. Njeno delo Medju muškarcima: Engleska književnost i muška homosocijalna želja ispituje širok spektar uglavnom britanskih tekstova iz vremena renesanse pa do viktorijanskog doba. Ona procenjuje načine na koji muškarci u ovim tekstovima neguju i konsoliduju svoja medjusobna povezivanja doslovno ili simboličkom razmenom žena, često uzete kao seksualni objekti. Ova muška povezivanja preuzimaju različite forme i služe za razne funkcije: uspostavljanje normativne porodice jezgra, konstruisanje gradjanina muškarca kao reprezentativnog modernog subjekta i povlačenja linija moći, naročito ekonomske moći otkako je Britanija pohrlila ka industrijskoj revoluciji i stvaranju imperije.

U onoj meri u kojoj je patrijahalno društvo struktuirano oko muških-muških odnosa, ispitivanje muške homosocijalnosti dopušta nove kritike patrijarhata koje se ne temelje na prostim modelima opresije nad ženama. Studija homosocijalnih odnosa nosi sličan potencijal. Teoretičarka bell hooks (prema njenom pravopisu, prim. prev.), na primer, raspravlja o potrebi ženskog bratstva, da bi se zakoračilo iza nekritičke podrške ženama žena kao žena i ka struktuiranom odnosu medju ženama u cilju društvene promene.

Terence Brunk

Literatura:

• Abelove, Henry, Michele Aina Barale, and David M. Halperin, The Gay and Lesbian Studies Reader, New York: Routledge, 1993.
• de Lauretis, Teresa, Sexual Indifferente and Lesbian Representation, u Performing Feminisms: Feminist Critical Theory and Theatre. Sue-Ellen Case, ed. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1990, 17-39.
• Deleuze, Gilles, and Felix Guattari. Anti-Oedipus:Capitalism and Schizophrenia, prev. Robert Hurley, Mark Seem i Helen R. Lane, Minneapolis: University of Minnesota Press, 1983.
• Dollimore, Jonathan. Sexual Dissidence: Augustine to Wilde, Freud to Foucault, Oxford: Clarendon Press, 1991.
• Foucault, Michel. The History of Sexuality: An Introduction, Vol. I. prev. Robert Hurley, New York: Random House, 1978.
• Fuss, Diana. Inside/Out: Lesbian Theories, GayTheories, New York: Routledge, 1991.
• Hocquenghem, Guy. Homosexual Desire, prev. Daniella Dangoor, London: Allison and Busby,1968.
• Irigiray, Luce. This Sex Which Is Not One, prev. Catherine Porter, Carolyn Burke, Ithaca, N.Y: Cornell University Press, 1985.
• Sedgwick, Eve Kosofsky. Between Men: English Literature and Male Homosocial Desire, New York: Columbia University Press, 1985.

Izvor: Encyclopedia of Feminist Literary Theory, ed. Elizabeth Kowaleski-Wallace, New York, 1997. str. 198-199.

Prevod: Nicodemus